Wiatrak z Gryżyny w Dziekanowicach

/ 27/04/2023

Już za chwilę majówka, a więc i możliwe planowanie i realizacja wycieczek. W ubiegłym roku pierwszy dzień maja spędziłem w gronie rodziny i przyjaciół na terenie Wielkopolskiego Parku Etnograficznego w Dziekanowicach, w pięknych okolicznościach przyrody i pogody. Odwiedziliśmy wówczas nie tylko duży skansen i Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, ale także Mały Skansen, znajdujący się nieco na północ od dużego, na wysokości wyspy Ostrów Lednicki. Najciekawszym eksponatem w Małym Skansenie jest wiatrak ze wsi Gryżyny w powiecie kościańskim. Znalezione informacje na jego temat (w literaturze, internecie i tablicy informacyjnej obok zabytku) wskazują, iż jest to najstarszy wiatrak w Polsce! Twierdzenie te opiera się na dacie 1585 wyrytej na mącznicy (masywnej belce, stanowiącej element konstrukcji nośnej). Badania dendrologiczne, przeprowadzone przez prof. Tomasza Ważnego z UMK w Toruniu potwierdziły wiek belki. Historia wiatraka, wyjątkowo długa, obfitowała w remonty, a nawet demontaż i rekonstrukcję obiektu, co miało miejsce w 1979 roku. Wydaje się więc, że wspomniana mącznica jest największym skarbem wiatraka. Moim zdaniem jednak sam budynek i to, że istnieje (nawet, jeśli w formie odbudowanej) jest niezwykle ważne i wartościowe w czasach, kiedy młyny wietrzne, kiedyś liczne, praktycznie zniknęły z polskiego krajobrazu.

  • Miejsce: Gryżyna, gm. Kościan, pow. kościański, woj. wielkopolskie
  • Miejsce obecne: Dziekanowice, gm. Łubowo, pow. gnieźnieński, woj. wielkopolskie
  • Kalendarium: 1585 – budowa (zachowana mącznica); 1792, 1837, 1864 – remonty; 1979 – demontaż i rekonstrukcja wiatraka; 2017 – gruntowna konserwacja i renowacja
  • Typ wiatraka: koźlak
  • Stan: bdb
  • Możliwość zwiedzania: z zewnątrz
  • Inne: w Wielkopolskim Parku Etnograficznym w Dziekanowicach (w tzw. Małym Skansenie)
  • Źródła: Wikipedia, tablice informacyjne obok wiatraka; Andrzej M. Wyrwa, Dzieło człowieka pod opieką Boga. Wiatrak z Gryżyny: najstarszy zachowany młyn wietrzny w Polsce i jego symboliczne przesłanie. Wprowadzenie do szerszych rozważań, Studia Lednickie XVII (2018); OpenStreetMap
  • Zdjęcia wykonane: 2022-05-01

Podobne wpisy

Skomentuj

Wprowadź swoje dane lub kliknij jedną z tych ikon, aby się zalogować:

Gravatar
Logo WordPress.com

Komentujesz korzystając z konta WordPress.com. ( Wyloguj /  Zmień )

Zdjęcie na Facebooku

Komentujesz korzystając z konta Facebook. ( Wyloguj /  Zmień )

Anuluj

Połączenie z %s

Ta witryna wykorzystuje usługę Akismet aby zredukować ilość spamu. Dowiedz się w jaki sposób dane w twoich komentarzach są przetwarzane.