Kaplica grobowa Karola Scheiblera w Łodzi

/ 25/04/2023

Ostatni blogowy wpis o części ewangelicko-augsburskiej Starego Cmentarza w Łodzi był niepełny, co sygnalizowałem w ostatnim zdaniu. W opisie i dołączonej galerii zdjęć pominąłem (celowo) zabytek, który – ze względu na swoją wyjątkowość – wymaga osobnego wpisu. Obiektem tym jest kaplica grobowa Karola Scheiblera, jednego z najważniejszych łódzkich fabrykantów XIX wieku, twórcy włókienniczej potęgi, którego kojarzyć możemy m.in. z Księżym Młynem – fabrycznym kompleksem z osiedlem robotniczym, które pojawiło się już na niniejszym blogu. Zmarły w 1881 roku Karol Scheibler został uczczony wyjątkową budowlą, której powstanie zainicjowała wdowa po nim, Anna Scheibler. Nie licząc się z kosztami (które ostatecznie wyniosły astronomiczną wielkość 220 000 rubli), zleciła rozpisanie konkursu architektonicznego na projekt kaplicy grobowej. Ostatecznie 2 takie konkursy nie przyniosły projektu, który by zadowolił wdowę. Ostatecznie zleciła ona zaprojektowanie budowli architektom: Edwardowi Lilpopowi i Józefowi Piusowi Dziekońskiemu. W ciągu około 3 lat powstało wybitne dzieło najlepszego neogotyku – dość wspomnieć o materiałach budowlanych, wśród których znalazła się cegła, piaskowiec, czy marmur oraz o niezliczonej wręcz ilości detali. Poza witrażami, które wykonano w Saksonii, prace budowlane prowadziły firmy z Łodzi i Warszawy. W górnym poziomie budynku umieszczono kaplicę przedpogrzebową służącą parafii ewangelickiej, a w przyziemiu ulokowano 2 krypty grobowe, w których pochowano Karola Scheiblera, a później m.in. zmarłą w 1921 Annę oraz innych członków rodziny. Umieszczony nad wejściem napis „Pamięci Karola Scheiblera” niemiecki okupant zmienił po 1939 roku na „Ruhestätte der Familie Karl Scheibler” („Miejsce spoczynku rodziny Karla Scheiblera”). Na polski został zmieniony dopiero w 2002 roku. Dopiero też na początku obecnego stulecia ten piękny zabytek doczekał się prac renowacyjnych, cały czas trwających. Po 1945 roku niszczał, rozkradany, dewastowany i prowizorycznie zabezpieczany.  Miałem niebywałe szczęście, że trafiłem na (chyba rzadki) moment otwarcia i mogłem zobaczyć kaplicę nie tylko z zewnątrz, ale i wewnątrz (bez krypt). Jej piękno, mimo naprawdę wielu zniszczeń, jest bezdyskusyjne, a zamiast kolejnych wielu zdań niech przemówią załączone do wpisu zdjęcia.

  • Miejsce: Łódź, woj. łódzkie
  • Kalendarium: 1885-1888 – budowa; 1978 – inwentaryzacja fotogrametryczna i pierwsze prowizoryczne zabezpieczenie obiektu; 1991 – remont dachu; od 2009 – prace renowacyjne
  • Wyznanie: ewangelicko-augsburskie
  • Stan: bdb/dst-
  • Inne: wpisana do rejestru zabytków 27.02.1964 pod numerem KL.III-4/12-64 i 20.07.1971 pod numerem A/12
  • Możliwość zwiedzania: nie
  • Źródła: zabytek.pl, mapy.zabytek.gov.pl, Krzysztof Stefański, Wielkie rody fabrykanckie Łodzi i ich rola w ukształtowaniu oblicza miasta, Księży Młyn Dom Wydawniczy, Łódź 2014; OpenStreetMap
  • Zdjęcia wykonane: 2023-04-19

Podobne wpisy

Jedna uwaga do wpisu “Kaplica grobowa Karola Scheiblera w Łodzi”

Skomentuj

Wprowadź swoje dane lub kliknij jedną z tych ikon, aby się zalogować:

Gravatar
Logo WordPress.com

Komentujesz korzystając z konta WordPress.com. ( Wyloguj /  Zmień )

Zdjęcie na Facebooku

Komentujesz korzystając z konta Facebook. ( Wyloguj /  Zmień )

Anuluj

Połączenie z %s

Ta witryna wykorzystuje usługę Akismet aby zredukować ilość spamu. Dowiedz się w jaki sposób dane w twoich komentarzach są przetwarzane.