Dawna fabryka Izraela Poznańskiego w Łodzi

/ 2 tygodnie temu 10/03/2023

Jakże różne są prezentowane na blogu w odstępie dwóch dni zabytki – niewielkie, zapomniane i puste cerkwisko w Wołkowyi i ogromna, zadbana, gwarna dawna fabryka Izraela Poznańskiego w Łodzi. Wracam dzisiejszym wpisem do ubiegłorocznego, listopadowego wyjazdu z żoną do miasta wyjątkowego, fascynującego i wciągającego. Jego swoistą wizytówką jest wspomniana dawna fabryka, znana dzisiaj jako Manufaktura – centrum handlu, kultury i rozrywki. Obok prezentowanego jakiś czas temu, znajdującego się tuż obok kompleksu, dawnego pałacu Izraela Poznańskiego, była fabryka to największa pozostałość po rodzie Poznańskich. Jej budowa rozpoczęła się na początku lat 70. XIX wieku i trwała niemal do końca tamtego stulecia. Przez prawie 30 lat, na obszarze około 40 ha, powstały budynki produkcyjne i pomocnicze, w tym: przędzalnie, tkalnie, odlewnia, bielnik, straż pożarna, elektrownia, gazownia, stołówka (poza murem, po drugiej stronie ulicy). Kompleks otoczono murowanym ogrodzeniem, a na jego teren prowadziła m.in. główna brama, z charakterystycznym zegarem (od ulicy Ogrodowej). Zakład funkcjonował nieprzerwanie (poza okresem II wojny światowej), pod różnymi zarządami i właścicielami, do drugiej połowy lat 90. ubiegłego wieku. Na przełomie stuleci został opracowany projekt rewitalizacji fabryki, zrealizowany w latach 2003-2009. Pofabryczne obiekty zostały znakomicie odrestaurowane i zaadaptowane na współczesne cele – handlowe, muzealne, rozrywkowe. Tchnięto w nie nowe życie, stosując nowoczesne metody budowlane, ale z poszanowaniem historii. Zachwyca królestwo cegły, znakomicie podświetlanej po zmierzchu; intrygują subtelne detale ceglane i stalowe. Miałem możliwość zobaczyć Manufakturę zarówno w dzień, jak i po zachodzie słońca i wyjechałem stamtąd zachwycony. A jednocześnie z pewną zazdrością, która przypomina o sobie wtedy, kiedy widzę, co pozostało w Toruniu z miejskiej rzeźni: brama i fragment muru. Tym bardziej trzeba docenić łódzkie centrum i brać przykład z szacunku dla historycznej architektury przemysłowej.

  • Miejsce: Łódź, woj. łódzkie
  • Kalendarium: 1872 – budowa parterowej tkalni; 1877 – budowa odlewni; 1878 – budowa przędzalni; 1880 – budowa ogrodzenia z bramą; 1883 – budowa gazowni; 1885 – budowa warsztatów; 1887 – budowa farbiarni z elektrownią; 1890 – budowa straży pożarnej; 1891 – budowa drukarnia (wykańczalni) i bielnika; 1895 – budowa tkalni wysokiej; 1899 – budowa kantoru z portiernią; 2003-2006 – adaptacja na potrzeby kompleksu Manufaktura; 2007-2008 – adaptacja na potrzeby muzealne; 2006-2009 – adaptacja przędzalni na potrzeby hotelowe
  • Stan: bdb
  • Inne: kompleks wpisany do rejestru zabytków w 1971 i 1993 pod różnymi numerami
  • Możliwość zwiedzania: tak 
  • Źródła: mapy.zabytek.gov.pl, zabytek.pl, Andrzej Machejek (red.), Imperium rodziny Poznańskich w Łodzi, Wydawnictwo Hamal Andrzej Machejek, Łódź 2010; Jacek Kusiński, Ryszard Bonisławski, Maciej Janik, Bartosz Walczak, Księga fabryk, Wyd. Kusiński. Książki o Łodzi, Łódź 2016; OpenStreetMap
  • Zdjęcia wykonane: 2022-11-05

Podobne wpisy

Skomentuj

Wprowadź swoje dane lub kliknij jedną z tych ikon, aby się zalogować:

Gravatar
Logo WordPress.com

Komentujesz korzystając z konta WordPress.com. ( Wyloguj /  Zmień )

Zdjęcie z Twittera

Komentujesz korzystając z konta Twitter. ( Wyloguj /  Zmień )

Zdjęcie na Facebooku

Komentujesz korzystając z konta Facebook. ( Wyloguj /  Zmień )

Anuluj

Połączenie z %s

Ta witryna wykorzystuje usługę Akismet aby zredukować ilość spamu. Dowiedz się w jaki sposób dane w twoich komentarzach są przetwarzane.